LLANDEILO

FFYNNON DEILO

(SN633224)

(Diolch i Rhobert ap Steffan o Langadog am dynnu ein sylw at y wybodaeth ganlynol o'r Carmarthen Journal, Awst 16 a 22 eleni)

Gorffenwyd y rhan gyntaf o'r cynllun i adnewyddu eglwys y plwyf, Llandeilo, ar gost o £56,000. Bydd yr holl waith yn costio £250,000. Mae CADW wedi rhoi 40% o'r cyllid ar gyfer y cynllun a'r gynulleidfa leol yn codi'r gweddill. Mae'r rhan o fur y fynwent, sy'n cynnwys Ffynnon Deilo, wedi ei hailadeiladu. Ar ôl glaw trwm ymddangosodd craciau yn y wal yn Stryd yr Eglwys ac roedd pryder y gallai adeiladwaith y ffynnon ei hun, sydd mewn cilfach ddofn yn y wal, ddymchwel. Mae twnel 40 troedfedd o hyd yn cysylltu Ffynnon Deilo a siambr danddaearol o dan y fynwent lle mae bedyddfaen hynafol. Roedd y siambr yn rhan o'r hen abaty ac mae'n bur debyg mai yma, yn y chweched ganrif, y bedyddiodd Teilo Sant y rhai cyntaf i dderbyn Cristnogaeth trwy ei bregethu.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 11 Nadolig 2001

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc

FFILMIO’R FFYNHONNAU

FFYNNON DEILO

LLANDEILO FAWR

 Eirlys Gruffydd

Yn ystod mis Gorffennaf eleni gofynnwyd i Ken a minnau fynd gyda chwmni Teleg i ffilmio ffynhonnau ym Mon, Arfon, Llyn, Eifionydd, Powys, Ceredigion a Chaerfyrddin. Buom yn ymweld a ffynhonnau a oedd yn gyfarwydd i ni, yn edrych ar eu cyflwr ac yn digalonni o weld cyflwr truenus rhai ohonynt ond yn llawenhau wrth weld fod eraill yn amlwg yn cael gofal. Llwyddwyd hefyd i ymweld ag un ffynnon newydd. Mawr yw ein diolch i Michael Bailey Hughes a’i fab Sion am eu cwmni a’u caredigrwydd i ni yn ystod y dyddiau y buom yn ffilmio.  

Wedi teithio drwy’r canolbarth, gan osgoi Llanfair ym Muallt oherwydd y sioe, daethom i Landeilo Fawr yn Sir Gaerfyrddin. Ym mur y fynwent islaw’r eglwys mae Ffynnon Deilo (SN633224) Mae rhes o dai gyferbyn a’r ffynnon ac mae’n amlwg fod pobl yn  ymddiddori yn y lle gan fod planhigion mewn potiau yn cael eu gadael ar y cerrig ger y ffynnon . Llifa’r dwr o agen yn y mur ac mae’n llifo i faddon islaw. Heb amheuaeth dyma ffynnon sanctaidd Teilo Sant ac fe’i defnyddiwyd ganddo a’i ddilynwyr nid yn unig fel dwr yfed ond i fedyddio hefyd. Byddai arwydd yn cyfeirio’r cyhoedd at y ffynnon ac enw arni yn gymorth i ymwelwyr. Roedd dynion yn gwneud gwaith cynnal a chadw ar dy gyferbyn a’r ffynnon a  swn morthwylio a llifio heb son am ambell frawddeg uwch na’i gilydd yn gwneud ffilmio yn anodd ar adegau.

 Ffynnon Deilo, Llandeilo Fawr.

LLYGAD Y FFYNNON Rhifyn 17 Nadolig 2004

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc

FFYNHONNAU SIR GAR gan Saundra Storche

(Traddodwyd y sgwrs yn Eisteddfod Genedlaethol Llanelli 2014)

Ffynnon Deilo 

Mae arddangosfa  o gadachau yn amgylchynu Ffynnon Deilo yn Llandeilo. Adeiladwyd hon yn hen wal yr abaty ac yn 61 yr hanes roedd y fedyddfa o fewn muriau'r abaty ac yma roedd Teilo yn bedyddio ei braidd

LLYGAD Y FFYNNON   Rhif 37 Nadolig 2014  

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc