CRAI

(SN8924)

PYTIAU DIFYR

Dyma enw dwy ffynnon o sir Frycheiniog y gwelodd Erwyd Howells gyfeiriad atynt yn y gyfrol Cerddi'r Mynydd Du gan William Griffith a gyhoeddwyd yn 1913:

Ffynnon Y Brandi- ar ochr Bryn Llywel, Crai.

FFYNNON Y CWAR - sy'n llifo i lyn Cwar ac yn i afon Giedd uwchlaw Cwmgiedd.

LLYGAD Y FFYNNON  Rhif 12,  Haf  2002

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc

FFYNNON Y BRANDI 

Ffynnon y Brandi  enw hynod ddiddorol ac un a barodd i mi ddechrau crafu fy mhen.

"-

Tybed ai dynodiad sydd wedi tarddu o'r enw EBRANDY (cyfuniad o EBRAN a TŶ) sydd yma? Cedwid porthiant i anifeiliaid mewn Ebrandy yn yr hen ddyddiau ar gyfer y ceffylau a ddefnyddid gan deithwyr ac, hyd yn oed, ar gyfer anghenion y fasnach borthmona.

Dyma ddywed Geiriadur Prifysgol Cymru am yr enw Ebrandy ...

Digwydda, yn y ffurf BRANDY ar lafar, yn enw fel enw ar dafarn e.e. yn y rhigwm ...

Wrecsam Fechan a Wrecsam Fawr, 

Pentre'r Felin ac Adwy'r Clawdd, 

Casgen Ditw a Thafarn-y-gath, 

Llety llygoden a Brandy Bach.

Roedd y Brandy Bach a gyfeirir ato uchod wedi ei leoli yn ardal Llandegla, a chredaf fod yr enw Brandy i'w ganfod hefyd yn ardaloedd Dolbenmaen a Mallwyd.

Gwn am lecyn yng ngorllewin Ynys Môn sy'n dwyn yr enw Pant-y-Brandi. Fodd bynnag, mae tarddiad y dynodiad hwn yn gwbl wahanol. Gan fod y llecyn yn weddol agos i Draethau Crugyll, mae'n bur debyg fod enw'r pant yn tarddu o'r cyfnod pan oedd smyglo yn arferiad poblogaidd yn yr ardal.

Gwilym T. Jones, Llangefni.

LLYGAD Y FFYNNON  Rhif 13, Nadolig  2002

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc