Gogledd Ceredigion

Annwyl Olygydd…

Dyma wybodaeth am nifer o ffynhonnau o ogledd Ceredigion. Mae Ffynnon Goch ar y ffordd i fyny i Lynnoedd Teifi ger Bwlch Graig Fawr. Roedd yfed o hon yn achosi i rhai gael y 'bib wyllt'! Mae yna Ffynnon Mitchell heb fod ymhell o Fwlch-Gwynt yng Nghwmystwyth. Mae'n ffynnon dda iawn ac yn dal i rhoi dŵr i dŷ Pant-y Fedwen ym Mhont Rhyd Fendigaid. Mae lleoliad Ffynnon Dyffryn Tawel rhyw hanner milltir yr ochr uchaf i'r fynachlog fawr yn yr un ardal. Ar un adeg roedd llidiart ar draws y ffordd a rhwng hwnnw a'r afon roedd y ffynnon. Rhwng ffermdy Lovesgrove a phentref Capel Dewi (Aberystwyth) mae cae o'r enw Cae Ffynnon Wen ac yn y saithdegau roedd dŵr yn dal i lifo lawr i'r fferm. Ar dir Pont ar Gamddwr, Swyddffynnon, mae ffynnon mewn cae o'r enw Cae Pistyll. Roedd ffynnon a arferai roi dŵr i drigolion Ponterwyd y tu ôl i lle mae'r siop a'r swyddfa bost heddiw ac mae'n dal i redeg yn gryf. Roedd ty o'r enw Ffynnon Afan yn Llanafan, Aberystwyth. Bellach Llwyn Onn yw enw'r tŷ.

Mae yna ffynnon, neu yn hytrach lle wedi ei naddu yn y graig yn dal llond het o ddŵr i deithiwr neu geffyl, ger Coed y Bongam yng Nghwm Ceulan, Tal-y-bont, ar dir Carreg Cadwgan. Roedd wedi ei llwyr orchuddio ond glanheuais hi tua deunaw mlynedd yn ôl ac rwy'n dal i wneud o hyd yn achlysurol. Roedd fferm o'r enw Ffynnon Oer yng Nghapel Seion, Aberystwyth ond nid oes sicrwydd bod y ffynnon a roddodd enw i'r lle ar gael yn awr. Mae yna dŷ o'r enw Ffynnon Ddewi yn Ffos y Ffin ger Aberaeron.

Erwyd Howells, Capel Madog, Aberystwyth.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 11 Nadolig 2001

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc