LLANENGAN
LLŶN
FFYNNON ENGAN
(SH295270)
(Codwyd o erthygl H.R. Roberts, 'Llanengan' yn Hanes Eglwysi a Phlwyfi Lleyn, a olygwyd gan D.T. Davies (Pwllheli 1910).
Yn ei 'Cywydd Einion Frenin' cyfeiria'r awdur Hywel ap Dafydd ab Ieuan ap Rhys (fl.1460) at y brenin yn cryfhau'r ffynnon i Engan, nawddsant eglwys Llanengan.
'Gorphenaist Gaer y Ffynon'
Yn nodyn Ll, 21 ar dudalen 156 dywedir:-
Ceir olion i brofi ei bod unwaith yn amgylchedig a mur pedronglog o'r un gwaith yn ymddangos a mur yr eglwys, yn nghyd ag eisteddleoedd a grisiau cyfleus. Yn y ffynon hon, gynt arferid trochi plant ac eraill, meddir, a diamau y byddai yr hen bobl yn credu fod amrywiol rinweddau yn perthyn i'r Ffynhonnau Eglwysig.
LLYGAD Y FFYNNON Rhif 15 Nadolig 2003
cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccf
FFYNHONNAU
LLŶN
Bu Bleddyn Prys Jones, sy’n gweithio i
Gyfadran yr Amgylchedd yng Nghyngor Gwynedd, a’i dîm yn brysur yn adnewyddu
nifer o ffynhonnau Llŷn sy’n ardal o harddwch naturiol eithriadol. Eisoes
gwelsom y gwaith rhagorol a wnaed ar Ffynnon
Fyw, Mynytho (SH30913087) mewn ôl rifynnau o
Llygad y Ffynnon. Bellach mae bwriad i osod plac llechen a chreu llwybr ger
y ffynnon honno. Gosodwyd giat newydd ger y lôn sy’n arwain at Ffynnon
Aelrhiw (SH23392848) yn Rhiw a bellach mae’n haws mynd at y ffynnon
honno.
Bellach mae cynlluniau ar y gweill i
adnewyddu Ffynnon
Engan, Llanengan,(SH9322708) ac edrychwn ymlaen at gael clywed am y
gwaith arni. Mae criw o bobl yn ardal Pwlllheli wedi dod at ei gilydd i chwilio
am ffynhonnau yn y fro ac i nodi eu safleoedd a’u cyflwr. Un ffynnon sydd
a’i chyflwr yn peri gofid i ni yw Ffynnon
Dudwen,(SH27473679) Llandudwen, ger Dinas. Yn ôl Myrddin Fardd roedd
hon yn gwella anhwylderau o bob math. Ar hyn o bryd mae’r ffynnon yn gorlifo
a’r gofer wedi ei gau â baw. Mae
ar dir sy’n eiddo i Gyngor Sir Gwynedd. Mawr obeithiwn y gellir adfer y
ffynnon hon hefyd gyda chymorth Bleddyn Jones – dewin y dyfroedd!
LLYGAD Y FFYNNON Rhif 24 Haf 2008
cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccf