PENMYNYDD

FFYNNON REDIFAEL

Ar ymweliad â Phenmynydd yn ystod yr haf cafwyd ar ddeall bod safle’r ffynnon mewn cae bron gyferbyn â’r eglwys. Mae giât mochyn yn arwain o’r ffordd gul i’r cae a elwir Cae Gredifael. Roedd dŵr ffynnon yn sant y cysegrwyd eglwys Penmynydd iddo yn dda iawn at wella defaid ar ddwylo. Rhaid oedd pigo’r ddafad â phin nes iddi waedu ac yna ei golchi yn y ffynnon. Roedd y ffynnon mewn pant ar ganol y cae ac yn ei gwneud hi’n anodd i’r ffermwr aredig. Yn anffodus dinistriwyd y ffynnon tuag ugain mlynedd yn ôl pan aeth y ffermwr â’i aradr drwy’r ffynnon a pheipio’r dŵr allan o’r cae ac i’r ffordd. Roedd safle’r ffynnon wedi ei nodi ar fapiau tan yn gymharol ddiweddar a’r ysgrifen yn dangos yn glir fod hon yn grair hanesyddol. Nid oes sôn amdani yng nghyfrol Comisiwn Henebion y plwyf ac felly nid oes gennym gofnod o’i maint a’i siâp. Cysylltwyd â’r Cyngor Cymuned i weld a oes modd ailgreu’r ffynnon ar gwr y cae lle na fyddai’n gwneud aredig yn anodd ond lle byddai’n hawdd mynd ati heb amharu ar y cnwd yn y cae. Cyngor Sir Ynys Môn sy’n berchen y tir. Ysgrifennwyd atynt hwythau hefyd i geisio sicrhau na fydd yr un ffynnon arall yn cael ei dinistrio ar dir sy’n eiddo i’r Cyngor Sir.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 7 Nadolig 1999

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc

Linc 30 Haf 2011

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 30 Haf 2011