RHUTHUN
FFYNNON BEDR
TAITH
O GWMPAS FFYNHONNAU SIR DDINBYCH
(A
HEN SIR FEIRIONNYDD)
Eirlys Gruffydd
Ar gais Cymdeithas Hanes Sir Ddinbych bu Ken a minnau’n arwain taith o gwmpas rhai o ffynhonnau’r sir ar ddydd Sadwrn, Medi 16eg. Roedd yn ddiwrnod bendigedig a da oedd hynny gan fod gennym dipyn o waith cerdded a’r ffordd i ambell ffynnon yn ddigon llaith a llithrig, hyd yn oed wedi tywydd sych.
Cychwynnwyd o Ruthun a nodwyd bod Ffynnon Bedr, oedd rhyw chwarter milltir o’r dref, mewn bri a pharch mawr ar un adeg. Cariwyd dŵr ohoni i fedyddio yn yr eglwys. Erbyn 1886, fodd bynnag, roedd wedi sychu ac aeth ei safle’n angof. Wedi gadael Rhuthun aeth y bws â ni ar hyd y lonydd culion i Langynhafal ac i Blas Dolben ar odre Moel Dywyll.
LLYGAD Y FFYNNON Rhif 21 Nadolig 2006
cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccff
O
GWMPAS Y FFYNHONNAU
FFYNNON FWROG, LLANFWROG, RHUTHUN (SJ1157)
Mae Llanfwrog ar y ffordd allan o Rhuthun i gyfeiriad
Cerrigydrudion. Mae’r stryd sy’n cario enw’r sant yn un llydan braf, ond
wedi mynd heibio’r cylchdro mae’r ffordd sy’n dringo at yr eglwys a’r
dafarn yn gul a throellog cyn lledu eto a mynd i gyfeiriad Clawdd Newydd.Yn
ddiweddar derbyniwyd ebost gan Susan Kilday o Rhuthun. Roedd wedi gweld ein
gwefan ac yn gobeithio y gallem fod o gymorth iddi. Roedd wedi sylwi fod y
fynedfa at y ffynnon wedi cael ei symud gan darw dur a giat wedi ei gosod dros y
fynedfa. Cyn hynny roedd llwybr o laswellt yn arwain at y ffynnon. Bwriad Susan
oedd cysylltu â Chyngor y Dref i
weld beth oedd yn digwydd ar y safle. Anfonwyd ebost at Janet Bord, arbenigwraig
ar ffynhonnau sanctaidd ac awdur nifer fawr o lyfrau ar y pwnc. Mae hi’n byw
yn Llanfwrog ac yn dysgu Cymraeg. Er iddi edrych ar fapiau’r degwm- sy bellach
ar gael ar lein- nid oedd cyfeiriad at y ffynnon arbennig hon. Cysylltodd â
Tristan Gray Hulse- arbennigwr arall ar ffynhonnau sy’n byw yn Bont Newydd ger
Llanelwy. Flynyddoedd yn ôl roedd wedi cyfarfod â hen glerigwr oedd wedi dweud
wrtho mai’r ffynnon arbennig hon oedd Ffynnon Fwrog. Dwedodd ei bod ar dorlan
nant yn agos i’r eglwys. Aeth Ian Taylor i Lanfwrog ac mae’n credu ei fod
wedi darganfod y safle ond bod y ffynnon yn sych. Da gweld fod pobl leol yn
ymwybodol o bwysigrwydd yr hen ffynhonnau a bod arbennigwyr o fri yn barod i
ddod at ei gilydd i gofnodi a chadw ein hetifeddiaeth.
LLYGAD Y FFYNNON Rhif 40 Haf 2016
cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccff